Dymy nad Birkenau

Kolejne wydanie jednej z najpopularniejszych książek o obozie. Autorka, aresztowana przez gestapo w 1942 r. za udział w konspiracji, spędziła w Birkenau prawie 3 lata. Relacja ta powstała natychmiast po ucieczce pisarki z ewakuacyjnego transportu w styczniu 1945 r. Po kilku miesiącach gorączkowej pracy książka byta gotowa do druku w lecie 1945 r. i ukazała się już pod koniec 1945 r. W lutym 1946 r. Międzynarodowy Trybunał w Norymberdze dołączył ją do materiałów oskarżenia przeciw hitlerowskim oprawcom, zaś samą Autorkę poprosił o złożenie zeznań.

Książkę tę wznawiano od roku 1945 kilkanaście razy, ukazało się też wydanie amerykańskie, holenderskie, czeskie, rosyjskie, chorwackie, a nawet mongolskie. Zarówno krytyka literacka, jak i czytelnicy z trzech kolejnych pokoleń dostrzegli w niej nie tylko rzetelny dokument, wiarygodne świadectwo okrutnej prawdy o wojnie, ale także — jak pisał Wacław Sadkowski — „jedno z najcenniejszych świadectw artystycznych, wystawionych przez pisarstwo polskie hitlerowskiemu ludobójstwu”.