Początki Auschwitz w pamięci pierwszego transportu polskich więźniów politycznych

Z okazji 75. rocznicy przybycia pierwszego transportu polskich więźniów politycznych do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz 14 czerwca 1940 r. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau wydało książkę autorstwa dyrektora Muzeum Auschwitz dr. Piotra M. A. Cywińskiego pt. „Początki Auschwitz w pamięci pierwszego transportu polskich więźniów politycznych”.

W publikacji fragmenty relacji byłych więźniów z pierwszego transportu zestawiono w siedmiu rozdziałach tworzących płynnie opowiedzianą historię 728 mężczyzn, którzy m.in. za działalność konspiracyjną oraz próby przedostania się do armii polskiej we Francji, trafili z więzienia w Tarnowie do obozu Auschwitz.

Opowieść rozpoczyna się od samego momentu aresztowań i przewożenia do więzienia w Tarnowie, kończy się natomiast najdłuższym apelem po pierwszej ucieczce więźnia Auschwitz, Tadeusza Wiejowskiego, która miała miejsce 6 lipca 1940 r. Wówczas, już po nadaniu numerów obozowych, morderczej kwarantannie, przebraniu w pasiaki i nałożeniu obowiązku niewolniczej pracy, rytuał „lagrowania”, czyli wtłaczania człowieka w obozowy system terroru, dobiegł końca. 

Tylko części z nich udało się przeżyć. Ci, którzy przetrwali, po wojnie złożyli świadectwo tych tragicznych dni, ocalając jednocześnie pamięć o kolegach, którzy w obozie zginęli.

Oprócz wyboru relacji w książce zamieszczono również szczegółową listę wszystkich więźniów z pierwszego transportu z datą i miejscem urodzenia oraz krótką informacją o ich losach obozowych. W niektórych przypadkach dane te nie są kompletne i ich ustalenie wymaga dalszych badań historycznych oraz archiwalnych. Dla ułatwienia wyszukiwania konkretnych osób, na końcu listy został zamieszczony alfabetyczny indeks nazwisk.

Książka jest pierwszą częścią cyklu „Miejsce Prawdy”, który historię byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady opisze głosami świadków historii, tych którzy piekło Auschwitz-Birkenau sami przeszli.