Byłem asystentem Mengele

"Byłem asystentem doktora Mengele" - Miklós Nyiszli spisał swoje obozowe wspomnienia w niedługim czasie po wojnie. Zostały one opublikowane po raz pierwszy w języku węgierskim w 1946 r. i doczekały się przekładów na wiele języków. W Polsce po raz pierwszy ukazały się w 1966 r. w tłumaczeniu T. Olszańskiego pod tytułem "Pracownia doktora Mengele". Następne wydanie ukazało się w 1996 pod tytułem "Byłem asystentem doktora Mengele". Obecne tu prezentowane jest trzecim z kolei wydaniem polskim, uzupełnionym o materiały ilustracyjne i życiorys Autora. Dr Miklós Nyiszli pisząc swoją książkę, polegał jedynie na własnej pamięci i relacjach kolegów przekazywanych w czasie pobytu w obozie - nie miał możności skonfrontowania wspomnień z dokumentami, jakie są znane dzisiaj. Dlatego książka jest zaopatrzona w przypisy wyjaśniające pewne nieścisłości w relacji Autora. Jest to wielka zaleta tego wydania.Autor jako więzień na polecenie doktora SS Josefa Mengele wykonywał sekcje zwłok bliźniąt i karłów poddawanych przez niego eksperymentom medycznym oraz pełnił funkcję lekarza esesmanów i więźniów zatrudnionych przy obsłudze komór gazowych i krematoriów. Będąc zakwaterowanym w jednym z pomieszczeń na terenie krematorium I (II) w Brzezince (w dokumentacji obozowej używano dwóch numeracji krematoriów), dr Nyiszli miał praktycznie wgląd w najbardziej strzeżone tajemnice obozu - masowego mordowania tysięcy ludzi w komorach gazowych. Był świadkiem uśmiercenia kilku tysięcy Żydów z obozu rodzinnego dla Żydów z Terezina, a następnie Cyganów z obozu cygańskiego. Obserwował przebieg buntu Sonderkommando, w czasie którego sam nieomal nie został zabity. Przez cały czas pobytu w obozie był przeświadczony, że w końcu spotka go ten sam los co innych świadków pracujących w krematoriach. Zdawał sobie sprawę z tego, że wszyscy świadkowie tak okrutnych morderstw muszą być straceni, a dzięki swej specjalizacji w zakresie medycyny sądowej okres, w którym pozostawał przy życiu, został nieco wydłużony.Jednym z wielkich pragnień dr. Nyiszli podczas ,pobytu w obozie było to, aby o tych wszystkich okrutnych procederach, jakie miały miejsce w obozie, dowiedział się świat. Autorowi udało się przetrwać, odzyskać wolność i zdać relację z tego co widział. O tym wszystkim możecie Państwo przeczytać w proponowanej przeze mnie książce..